04/01/2020
Radyolojide kullanılan kontrast maddeler; organ ve dokuların içerisine ya da çevresine verilip, bu organ ve dokular arasında karşıtlık-zıtlık oluşturarak görünür hale gelmesini sağlayan kimyasal maddelerdir. Kontrast maddeler radyolojide birçok işlemde farklı amaçlarla kullanılır. Herhangi bir doku ya da organda bulunan kitleyi tespit etmek için, travmalarda doku ve organ hasarlarını daha iyi görebilmek için, bazı hastalıkların varlığını görebilmek için ( Örneğin MS, Ensefalit, Menenjit gibi hastalıkların ) ve buna benzer birçok durumda kontrast maddeler kullanılmaktadır.
Radyolojide kullanılan kontrast maddeler normal bünyeli hastalarda hiçbir yan etkiye sebep olmamakla birlikte allerjik bünyeli hastalarda bulantı, kusma, kaşıntı, kızarıklık gibi hafif allerjik reaksiyonların yanı sıra nadirde olsa anaflaktik şok, laringospazm, kardiopulmoner arrest gibi acil müdahale gerektiren ve zamanında müdahale edilmediği taktirde hastanın ölümüne neden olabilen ağır allerjik reaksiyonlara yol açabilmektedir. Özellikle damar içine uygulanan kontrast maddelerde allerjik reaksiyon görülme ihtimali diğer kontrast madde uygulamalarına göre daha yüksektir.
Bu nedenle radyolojide kontrast madde kullanılarak yapılan çekimler gerekli özen ve dikkat gösterilerek yapılmalıdır. Aksi taktirde hastanın ölümüne dahi sebep olabilecek üzücü durumlarla karşılaşılabilir.
Bir radyoloji teknisyeni/teknikeri kontast madde uygulaması için hazırlık yapma, kontrast maddeyi usulüne uygun uygulama, allerjik reaksiyonları takip ve tespit etme bilgi ve yetkisine sahiptir. Fakat herhangi bir allerjik reaksiyon geliştiğinde hastaya tıbbi müdahale etme bilgi ve yetkisine sahip değildir. Bu bilgi ve yetki sadece doktorlara aittir. Özellikle görülebilecek ağır bir allerjik reaksiyonda doktorun müdahale etmesi şarttır. Bu müdahale zamanında yapılmaz ise allerjik reaksiyon hastanın ölümüyle sonuçlanabilir.
Bu nedenledir ki Sağlık Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımları yapılırken
radyoloji teknisyeni/teknikeri ( tıbbi görüntüleme teknisyeni/teknikeri ) ile ilgili bölüme
Hekim Eşliğinde Radyoopak Madde Enjeksiyonu Yapar
maddesi eklenerek doktor olmadan kontrastlı çekimlerin yapılamayacağı bu yönetmeik ile de belirlenmiştir.
Bu yönetmeik ile belirlenmiş olmasına rağmen hem devletimizdeki denetleme mekanizmasının yetersiz olması hem de hastane yönetimlerinin bilinçsiz, baskıcı ve dikkatsiz tutumları yüzünden radyolojide uygulanan kontrastlı çekimler, ülkemizde bulunan birçok kamu ve özel sektör hastanesinde halen doktor denetimi olmadan yapılmaktadır. Bu yanlış uygulamanın en büyük sebebi de maalesef kontrastlı çekimler yapılırken hastanın yanında bulunmak istemeyerek tüm sorumluluğu radyoloji teknisyeni/teknikeri üzerine yıkan bazı doktorlarımızdan başka bir şey değil.
Radyolojide kullanılan kontrast madde uygulamalarında allerjik reaksiyon geliştiğinde ise radyoloji teknisyenleri/teknikerleri yalnız bırakılmakta, hatta durumun sorumlusu imiş gibi öncelikle kendi idaresi tarafından soruşturma açılmakta ve durumun vehametine göre Türk Ceza Kanunu’na göre işlemlerle karşı karşıya kalmaktadır. Son zamanlarda özellikle İV ilaç uygulamaları sonucunda hastalarda gelişen reaksiyon nedeniyle, hastaların şikayetleri sonucunda radyoloji teknisyen/teknikerinin adli ve idari soruşturmalara muhatap olduğu görülmüştür.
TÜMRAD-DER ( Tüm Radyoloji Teknisyenleri ve Teknikerleri Derneği ) yakın zamanda
bu konuyla ilgili bir çalışma da başlatmıştır.
TÜMRAD-DER'in ilgili çalışmasını görebilmek için buraya tıklayabilirsiniz.
Bu yanlış uygulamadan bir an önce vaz geçilmeli, devletimiz tarafından denetleme mekanizmaları güçlendirilerek kontrastlı çekimlerin doktor kontrolü altında yapılması sağlanmalıdır. Bir ülkede insan hayatı bu kadar ucuz olmamalı. Sonuçta hiç kimse hastaneye basit bir radyolojik incelemede ölmek için gitmez.
Vatandaşlarımızdan ricamız; herhangi bir hastanede, eğer size kontrast madde kullanılarak bir radyolojik inceleme yapılması gerekirse, mutlaka doktor talep edin. Doktor denetimi olmadan kontrastlı çekim yapılmasını kabul etmeyin. Bu sizin en doğal hakkınız ve böyle bir incelemede doktor bulunmak zorunda.
|
|