Apandisit
( Apandis İltihabı )

Apandisit Nedir ?

İnce bağırsak ile kalın bağırsağın birleşim yerinin alt tarafında bulunan, kalın bağırsaktan uzanan bağırsak parçasına apandis ( kör bağırsak ) denir. Apandis ingilizcede appendix olarak yazılıp apendiks olarak okunur. O yüzden bazı kaynaklarda apendiks ya da apandiks şeklinde görebilirsiniz. Apandisin görevi tam olarak bilinmemektedir. Kalın bağırsaklardaki mikroplara karşı savunma mekanizması olduğu ve insan doğmadan önce anne karnındayken bağırsakların oluşmasını sağladığı düşünülmektedir.

Apandisit, apandisin yani kör bağırsağın çeşitli nedenlerle tıkanarak iltihaplanması ve irin ile dolmasıdır. Apandisit karın ağrısıyla kendisini hissettirir. Bu ağrı genellikle göbek çevresinden başlayıp karna yayılan, sonra da karnın sağ alt kısmında toplanan bir karın ağrısıdır.

Apandisit Neden Olur ?
Apandisit Nasıl Olur ?

Apandisit görülen hastalarda, apandis çoğunlukla dışkı veya daha az bir ihtimalle safra taşı, tümör, bağırsak kurdu gibi nedenlerle tıkanır. Tıkanmaya bağlı olarak apandisin iç kısmında sıvı birikir ve mikroplar üremeye başlar. İltihaplanır ve irin ile dolar. Basınç artarak apandis şişer ve doku kanlanır. Apandisin iltihaplanması ve irin ile dolmasıyla apandisit oluşur.

Apandisit oluşan bir hastaya müdahale edilmezse apandiste çürüme başlayıp bir süre sonra apandis patlaması gerçekleşir. Acil müdahaleyi gerektiren bu durumda hızlı davranılmazsa, kişi apandisin patlaması sonucu karın bölgesine iltihap yayılması tehlikesiyle karşı karşıya kalır. İltihabın karın bölgesindeki diğer organlara yayılması ölüm tehlikesini getirebilir.

Apandisit her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Çoğunlukla 20 ile 30 yaşları arasında ortaya çıkar. Çocuklarda ise 6 ile 10 yaş grubunda daha fazla görülür. Cerrahisi kolay olmakla beraber ihmali söz konusu olduğunda problem çıkartan bir rahatsızlıktır. Zamanında ameliyat olunmadığı takdirde ölüme dahi yol açabilmektedir.

Apandisin Tıkanmasının ve İltihaplanmasının Nedenleri Nelerdir ?

Apandisin tıkanmasına ve iltihaplanmasına neden olabilecek durumlar şunlardır :

• Kabızlık sonucu oluşan sert dışkı
• Karpuz çekirdeği, kavun çekirdeği, kabak çekirdeği, limon çekirdeği, zeytin çekirdeği gibi meyve çekirdeklerinin kabuklu olarak yutulmuş olması
• Sindirim sisteminde ya da vücudun diğer bir bölümünde oluşan bir enfeksiyon
• Kron hastalığı ve ülseratif kolit gibi iltihabi bağırsak hastalıkları
• Safra taşı, tümör, bağırsak kurdu gibi nedenler
• Karna alınan şiddetli darbe

Apandisit Nasıl Anlaşılır ?
Apandisit Belirtileri Nelerdir ?

• Karın Ağrısı : Apandisit belirtileri arasında ilk sırada karın ağrısı vardır. Bu ağrı genellikle göbek çevresinden başlayıp karna yayılan bir ağrıdır. Birkaç saat içinde ağırlaşan apandisit ağrısı, apandisin şişmesi ile karnın sağ alt kısmında toplanır. Apandisit olan hasta, hareket ettiğinde, yürüdüğünde, öksürdüğünde ve ağrının olduğu yere bastırıldığında ağrıyı çok daha şiddetli hisseder. Ağrıyla birlikte karın şişliği ve bulantı da görülebilir. Apandisitin sebep olduğu karın ağrısı kişiye göre değişebilir, şiddetli veya hafif şekilde görülebilir. Ancak tam anlamıyla yok olmaz. Çoğunlukla 4 ile 6 saat sürer. Karnın genelinde hafif bir ağrı, karnın sağ alt kısmında ise daha keskin ve şiddetli bir ağrı olur. Apandisit ağrısı bazen sırt, bel, kalça ve bacaklara, bazen de mesane üstüne, makata ve kasıklara vurabilir.
• Karnın sağ alt bölgesinde sertlik ve ağrının olduğu bölgede şişlik : Elle yapılan muayene sonucunda karnın sağ alt bölgesinde tespit edilen sertlik apandisit belirtisi olabilir. Apandisit ağrısının hissedilmesinden kısa bir süre sonra ağrının olduğu bölgedeki gözle görülür şişlik de apandisitin belirtileri arasındadır.
• Bulantı, kusma, ishal ve iştah kaybı : Şiddetli ağrıların hemen ardından gelen mide bulantısı ve kusma, apandisit hastalarında da görülebilir. Apandisit olanlarda, kalın bağırsakta yaşanan enfeksiyon sonucunda bulantı, kusma, ishal ve iştah kaybı gibi belirtiler meydana gelebilir.
• Ateş : Apandisitin enfeksiyona neden olmasına bağlı olarak reaksiyon gösteren vücudun ateşi yükselebilir. Ateşin yükselmesi bazı kişilerde, vücutta ürperme ve titremeye de yol açabilir. Enfeksiyonun yükselmesiyle, vücut ateşi artar ve baş ağrısı, terleme ve sersemleme gibi belirtiler ortaya çıkar.
• Kabızlık : Apandisit belirtileriden biri de apandisit ağrısıyla birlikte meydana gelen kabızlıktır. Enfeksiyon geçiren bir apandis çoğu zaman kalın bağırsakta bir rahatsızlığa neden olur. Kabızlık bu durumda sıklıkla görülür ve tuvalete gitmek hastanın karnında daha fazla ağrı hissetmesine neden olabilir.

Yaşanan Karın Ağrısının Apandisit Olduğu Nasıl Anlaşılır ?

• Karnınıza hafifçe bastırın. Dokunmak bile özellikle karnın sağ kısmında ağrıya neden oluyorsa apandisit olabilir.
• Karın bölgesine bastırdığınızda bu bölge normalden daha sert ya da şiş hissediliyorsa (ağrıyla birlikte) apandisit olabilir.
• Apandisit ağrısı yürümenizi zorlaştırabilir. Ayağa kalkın ve yürüyün, yürürken dahi ağrı yaşıyorsanız bunun nedeni apandis iltihaplanması olabilir.
• Fetüs pozisyonunda kıvrılarak yatmak ağrıyı hafifletiyorsa ağrı apandisit yüzünden oluşuyor olabilir.
• Nedeni ne olursa olsun karın ağrınız geçmiyorsa ve gittikçe şiddetleniyorsa vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gitmeniz gerekir.

Apandisit Nasıl Tedavi Edilir ?

Apandisit oluşan bir hastada iltihaplanan apandisi ilaç ya da başka bir yöntem kullanarak kurtarmak mümkün değildir. İlaçla yapılan tedavi, antibiyotiklerin kullanılması, hastalığın iyileşmesini sağlamaz. Apandisit ancak iltihaplı apandisin ameliyat ile kesilip çıkarılmasıyla tedavi edilebilir. İltihaplanan apandisin ameliyat ile kesilip çıkarılmasına apendektomi denir.

Apandisit ameliyatının sonrasında herhangi bir problemin yaşanması söz konusu değildir. Yani apandisin vücutta olmaması bu zamana kadar hiç bir hastaya problem yaşatmamıştır. Ancak her ameliyatta olduğu gibi apandisit ameliyatında da hastanın ağırlık durumuna göre, bir iyileşme süreci vardır. Bu süreç ameliyat olan kişinin bünyesine göre de değişebilir.

Apandisit Ameliyatı Olduktan Sonra Nelere Dikkat Etmek Gerekir ?

• İlk etapta yorucu aktivitelerden kaçının : Apandisit ameliyatı olduktan sonra normal yaşamınıza dönmeden önce en az 3 gün olmak üzere 2 haftaya kadar uzanan bir süre zarfında vücudu yoracak aktivitelerden kaçınmak gerekir. Ameliyatınızın türüne göre bu sürenin ne olacağını size doktorunuz söyleyecektir. Doktorun uyarılarına uymaya çalışın.
• Öksürürken karnınızı destekleyin : Apandisit ameliyatı olduktan sonra sadece öksürürken değil gülerken ya da benzeri hareketlerde karnınız ağrıyabilir. Bu tip hareketler esnasında karnınızın üzerine yumuşak bir yastık koyup elinizle hafifçe bastırarak karnınızı destekleyebilirsiniz.
• Ağrı kesiciler işe yaramıyorsa doktorunuza başvurun : Apandisit ameliyatı olduktan sonra ameliyat bölgesinde oluşan ağrı vücuda ekstra bir yük bindirir ve iyileşme sürecini yavaşlatabilir. Eğer doktorunuzun size önerdiği ağrı kesiciler ağrınızı dindirmiyorsa, doktorunuzu bu durumdan haberdar edin.
• Hazır olduğunuzda ufak yürüyüşlerle başlayarak hareket edin : Apandisit ameliyatı olduktan sonra hareketlenmek için acele etmeyin. Kısa yürüyüşlerle başlayın ve kendinizi ne kadarı için hazır hissediyorsanız o kadar hareket edin. Vücudunuzu zorlamayın.
• Uyku ve dinlenmeye özen gösterin : Apandisit ameliyatı olduktan sonra iyileşme sürecinde her zamankine göre çok daha fazla uykulu olmanız normaldir. Kendinizi yorgun hissettiğiniz her an dinlenin.
• Çalışıyorsanız işe Öğrenciyseniz Okula dönme zamanını belirlemek için doktorunuzla görüşün : Kendinizi hazır hissettiğinizde çalışıyorsanız işe dönebilirsiniz ancak ilk önce doktorunuza danışmanız ve onun da onayını almanız önemlidir. İşe döndüğünüzde çalışırken ilk zamanlarda kendinizi fazla zorlamayın. Öğrencilere genellikle bir haftadan kısa bir süre içerisinde okula başlayabilecekleri söylenir ama okulda beden dersi veya benzeri aktivitelere 2 ila 4 hafta boyunca katılmamaları önerilir.

Apandisit Olmamak İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir ?

• Dinlenin ve rahatlayın : Sağlığımız açısından dinlenmek çok önemlidir. Anksiyete (kaygı bozukluğu), stres ve sinirler sağlığımızda negatif etkiler yaratabilir. Bu da apandisit veya başk abir hastalığa yakalanmanıza sebep olabilir. Baskı altında, sinirle, kızgınlıkla, endişeyle, doyumsuzlukla ve gelecek kaygısı ile yaşamamayı deneyin. Sevdiğiniz şeyleri yapabilmek için kendinize zaman ayırın. Kitap okuyarak, şekerleme yaparak, çocuklarınızla oynayarak veya parkta bir yürüyüşe çıkarak ruhunuzu tatmin edin.
• Dengeli bir beslenin : Dengeli bir beslenme düzenine sahip olmak, iyi hissetmek için yaşamsaldır ve bağırsaklarınızın sağlıklı çalışmasına yardımcı olur. Dengeli beslenme ile bağırsaklarınızın sağlıklı çalışması, apandisitten uzak durmanıza yardımcı olacaktır. Gün içerisinde, 2 kez aşırı miktarda yemektense, daha sık fakat daha az porsiyonlar ile yemeyi deneyin. Hayvansal yağ, işlenmiş et, süt ve süt ürünleri, şeker ve işlenmiş undan kaçının. Bunların hepsi bağırsak problemlerine yol açan toksinlerin birikmesine sebep olur. Tam tahıllı mısır gevreklerini tercih edin. Meyve, sebze, kuru baklagiller, kurutulmuş meyveler ve kuruyemişler tüketin.
• Egzersiz ve spor yapın : Vücudunuzu sağlıklı tutmak, hayatın gerilimini üzerinizden atmak ve birazcık da olsa tadını çıkarmak, zorunlulukları ve problemleri geride bırakmak için haftada 2 veya 3 kere egzersiz ve spor yapın. Aynı zamanda, sağlıklı bir kiloda olmaya ve bunu korumaya da dikkat edebilirsiniz. Her gün bilgisayar başında oturma rutininden uzak durun.
• Kabuklu yiyeceklere dikkat edin : Karpuz çekirdeği, kavun çekirdeği, kabak çekirdeği, limon çekirdeği, zeytin çekirdeği gibi meyve çekirdeklerini kabuklu olarak yutarsanız bu apandisinizin tıkanıp iltihaplanarak apandisit olmanıza sebep olabilir. Kabuklu yiyecekleri kabuklarıyla birlikte yutmamaya özen gösterin.