Kabızlık, bağırsak hareketlerinin azalması ve boşaltımın yapılmasında güçlük çekme durumudur. Bu, son derece sık rastlanan bir gastrointestinal problemdir. Normal bağırsak hareketliliği kişiden kişiye değişiklik göstermektedir ve tanımı oldukça geniştir. Fakat genel olarak, haftada 3 defadan daha az büyük tuvalete çıkılıyorsa, dışkı sert ve kuru oluyorsa kabızlık yaşanıyor demektir.
Kabızlık, her yaşta insanı etkileyen ve oldukça sık rastlanan bir sindirim sorunudur. Kabızlığın en rahatsız edici belirtileri; tuvalete çıkma zorluğu, dışkının çok sert olması, çok az olması, zorlanarak çıkarılması ve sıklığının azalmasıdır. Kabızlık, kabız olan kişide; şişkin bir karına, iştah kaybına, ağız kokusuna, depresyona, aknelere ve ağız ülserine neden olabilir.
Kabızlık yaşayanların büyük çoğunluğunda kabızlık durumu geçicidir. Bazı yaşam tarzı değişiklikleri (daha çok egzersiz yapmak, daha çok sıvı tüketmek, yüksek lifli gıdalarla beslenmek gibi) bu problemi çözmeden son derece başarılıdırlar. Ayrıca bazı laksatiflerin de (tuvalete çıkmayı kolaylaştıran ilaçlar) faydası vardır.
Kabızlık yaşayanların küçük bir kısmına ise vücutta var olan bir hastalıktan dolayıda kabızlık yaşanır. (Örneğin bağırsak kanseri, konjenital megakolon yani hirschsprung hastalığı, parkinson hastalığı, MS benzeri nörolojik hastalıklar gibi) Böyle bir durumda kabızlığın geçmesi için öncelikle kabızlığa neden olan hastalığın tedavi edilmesi gereklidir.
Kabızlığın uzun sürmesi dışkının aşırı sertleşmesine neden olacağından, bağırsak düğümlenmesi gibi ciddi sonuçları beraberinde getirebilir. Kabızlık sorunu tek başına hastalık olarak kabul edilmemektedir. Ancak kişiye verdiği rahatsızlık yüzünden mutlaka tedavi edilerek dışkılama normal düzeye getirilmelidir. Kabızlığın geçmesi için, öncelikle kişinin yaşam tarzı değerlendirilmeli ve kabızlığın geçmesini sağlayacak önlemler alınmalıdır.
|
|
|
|
Kabızlık acı verici ve asap bozucudur. Kabızlık, kabızlığın miktarına göre farklı belirtiler gösterebilir.
Kabız olanlarda görülebilen belirtiler şunlardır :
En önemli ve yaygın sebep yanlış beslenme şeklidir. Posadan ve liften fakir besinlerle beslenme, az su içme kabızlığa sebep olur. Bitkisel kaynaklı besinlerde lif içeriği fazladır. Lifler bağırsaktan emilemez, su tutarak bağırsakta yumuşak dışkı olmasını sağlar. Et, süt gibi hayvansal ürünler ise lif açısından fakirdir, bunlar kalın bağırsağa gelmeden ince bağırsakta emilirler, bağırsağa su çekememesine ve dışkının miktarının az olmasına neden olurlar.
Yaygın görülen diğer bir sebep ise kötü tuvalet alışkanlığıdır. Hijyen takıntısından tuvalet beğenmeme, illa evde dışkılama yapma isteği gibi nedenlerden dolayı dışkılama ihtiyacı geldiğinde erteleme söz konusudur. Çalışma koşulları da dışkıyı sıkça ertelemeye neden olur. Uzun süre tuvaleti erteleme sonucunda bağırsakta dışkı birikir bu da bağırsağın kaslarının zayıflamasına neden olur. Bağırsak kasları dışkıyı bağırsaktan anüse doğru iter, zayıfladığında bu fonksiyonunu yapamaz.
Yoğun iş hayatı ve stres önemli kabızlık nedenidir. Stres bağırsak hareketlerini azaltır, kabızlığın oluşmasına neden olur.
Depresyon, psikoz gibi hastalıklarda bağırsak hareketleri yavaşlar. Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlarında bağırsak hareketlerini azaltma yan etkisi vardır.
Guatr, şeker gibi yaygın görülen bazı endokrin (hormonal) hastalıklarda kabızlık vardır. Paratiroid, hipofiz, böbrek hastalıkları gibi bazı hastalıklar da kabızlık sebeplerindendir. Bu hastalıklarda bağırsak hareketleri yavaşlamıştır. Tedavi gecikirse bağırsak duvarında kalıcı hasarlar olur, kabızlık sürekli hal alır.
Multipl skleroz, parkinson, omurilik yaralanmaları, kurşun zehirlenmesi gibi bazı sinir ve kas hastalıklarında (Nöromüsküler hastalıklar) inatçı kabızlık görülebilir.
Doğuştan olan geniş ve kalın bağırsak hastalığında (Hirschprung hastalığı), bağırsağın bir kısmında bağırsak hareketlerini sağlayan sinir ağı yoktur. Bu bölge kasılamaz gerisinde kalan bağırsak genişler. Belirtiler çocuk doğar doğmaz başlar ve şiddetlidir.
Sonradan olan geniş ve kalın bağırsak hastalıklarında (Dolikokolon, Hirschprung hast., Megakolon) ise çoğu zaman sebep belli değildir. Bir kısmında kronik kabızlığa bağlı olarak (bağırsak içindeki biriken fazla miktardaki dışkının etkisiyle) bağırsak adelelerinin ve hareketlerinin bozulmasına bağlıdır.
Zor doğumdan sonra ve şişmanlıkta karın tabanı (pelvik) adeleleri zayıflar. Bu durumda dışkılama olayının gerçekleşmesi zor olur. Dışkı anüsün hemen yukarısında bekletilir bu da dışkının sertleşmesine ve Kabızlığın artmasına neden olarak kısır döngü oluşturur.
Depresyon ilaçları, alerji ilaçları, morfin türü bazı ağrı kesiciler, spazm çözücü ağrı kesiciler, kansızlık ve Parkinson ilaçları, Sara ilaçları, antiasitler (ülserde kullanılır), bizmutlu ülser ilaçları kabızlık yapar.
|
|
|
|
Kabızlık şişkinliğe yol açan, rahatsızlık verici bir problemdir. Stres, hareketsiz yaşam, bazı ilaç türleri ya da beslenme biçimi gibi farklı nedenlerden dolayı kabızlık sorunu yaşıyor olabilirsiniz.
Kabızlık probleminin neden kaynaklandığını bilmek, sorunu çözmeyi daha da kolaylaştıracaktır. Kendi kendinize bir tahminde bulunamıyor, herhangi bir neden göremiyor ya da sık sık kabızlık sorunu yaşıyorsanız bir gastroenteroloji veya iç hastalıkları uzman doktoruna başvurmanız faydalı olacaktır.
Kabızlığı gidermek için kendi kendinize yapabileceklerinizden bazıları şunlardır :
Modern yaşamla bağlantılı olarak beslenme şeklinin değişmesi, az lif ihtiva eden besinlerin daha fazla tüketilmesi, iş stresinin artması, hareketlilik miktarının azalması günümüzde hemen hemen herkesi kabızlık yönünden risk grubuna sokmaktadır.
Ayrıca kişilik özelliklerimiz ve mesleğimiz bizi kabızlık sorununa daha fazla yaklaştırabilir.
Kabızlık, genellikle, sinirli, titiz ve hırslı kişilerde görülmektedir.
Sürekli seyahat ederek, oturarak veya ayakta meslek icra eden kişilerde, herhangi bir nedenle sürekli olarak büyük abdest ihtiyacının giderilmesini erteleyen kişilerde bu soruna daha sık rastlanmaktadır.
Gebelikte yaşanan hormonsal değişimlerin bir kısmı, ince-kalın bağırsak, mide gibi sindirim sistemiyle ilgili organların hareket kapasitesini azaltabilir. Kabızlık da bu hareketsizlik sonucu meydana gelir.
Gebeliğin ilerleyen aylarında, bebeğin karın içinde büyüyüp yer kaplamasıyla, kalın bağırsağa baskı yapılır. İşte bu baskı dışkılamayı zorlaştıran bir durumdur.
Basitce özetlemek gerekirse, kabız olma ihtimali daha fazla olan kişiler şunlardır :
|
|
BURADA YAZANLAR BİLGİLENDİRME AMAÇLIDIR , TEŞHİS ve TEDAVİ İÇİN KULLANILAMAZ.
TEŞHİS ve TEDAVİ İÇİN UZMAN DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKLİDİR. |